Thai Food Heritage & Gastronomy – Ep3

บันทึกคำนำเสนอเกี่ยวกับประเด็นปัจจุบันสำคัญในมุมมองการท่องเที่ยวเชิงศิลปวิทยาการอาหาร: ประมวลวิธีคิดเพื่อการฟื้นฟูเศรษฐกิจภูมิภาค (Current Issues in Gastronomy Tourism: Stages, Steps and Strategies for Post Pandemic Revival)

In Collaboration with Food Innopolis International Symposium 2021: Driving a Sustainable Future Through Bio-Circular-Green Economy

Key Concept | ชุดความคิดพื้นฐาน

  • Food is Culture วัฒนธรรมอาหารมีความลื่นไหล ตราปใดที่ยังรับใช้สมาชิกของสังคมนั้นได้ และ “อร่อยดี มีความรื่นรมย์” วัฒนธรรมอาหารก็จะดำรงอยู่ต่อไป
  • Ethno-Space มองอาหารผ่านความเป็นไทย ใน 4 มุมมอง “ไทยๆ บนพื้นที่เชิงชาติพันธุ์ (ethno-space)” ได้แก่ ไทยประเพณี (traditional thai) ไทยพื้นบ้าน (folk thai) ไทยๆ (vernacular thai) และ ไทยร่วมสมัย (contemporary thai) อ้างอิงจาก อัตลักษณ์ไทย: จากไทยสู่ไทยๆ โดย ประชา สุวีรานนท์ และ บริโภคความเป็นไทย โดย เกษียร เตชะพีระ (หน้า 52-55)
  • Gastrodiplomacy เปิดมุมมองใหม่ให้กับการส่งออกวัฒนธรรมไทยในฐานะอาหารที่เป็นเพียงแค่วัตถุเพื่อประทัง “ความอิ่มท้อง” ลอง “ปรับ ปรุง เปลี่ยน” วิธีนำเสนอคุณค่าอาหารไท(ย) ในฐานะอาหารเพื่อความ “อิ่มเอม” ชวนเชิญผู้คนทั้งหมู่มวลได้เชิดชู และ “ชวนชิม” ลดขอบรั้วแห่งความเป็นชาติพันธุ์อันแข็งแกร่ง สูงส่ง สู่การสร้างมิตรภาพ ภราดรภาพ ด้วยสันถวไมตรีด้านอาหารและวัฒนธรรม (Gastrodiplomacy)
  • Food Deconstruction เมื่ออาหารไทยประกอบสร้างได้ ควรรื้อสร้างใหม่ได้เช่นกัน (Deconstructed Food)
  • Universal Value เพิ่มสีสันให้กับวัฒนธรรมอาหาร ด้วยกระบวนการแปรรูปวัฒนธรรม สื่อสาร “คุณค่าไทย” ไปกับคุณค่าสากล (Universal Value) 
  • Bioregional Food มองหาโอกาสในการพัฒนานวัตกรรมต่อยอดธุรกิจจากฐานความรู้ด้าน “ภูมิศาสตร์อาหาร (Gastro Geography)” ผ่านแนวคิดการผลิตอาหารตามชีวภูมิภาค (Bioregional Food) ด้วยระบบเกษตรชีวพลวัต (Biodynamic Agriculture)
  • Holistic Gastronomy ศึกษาอาหารไทยอย่างเข้าใจอย่างถ่องแท้แบบองค์รวม (Holistic Gastronomy) เพราะ อาหาร คือ ศาสตร์ประสานศิลป์

Key Context | ประมวลสภาพแวดล้อม

  • Coalition เมื่อ…“ปณิธาน” เป็นแรงขับเคลื่อน ช่วยเลื่อนเป้าหมาย // “เอกชน” ช่วยนำ ส่วนรัฐช่วยทำ โดยเฉพาะสนับสนุนส่งเสริมกลไกการทำงานสอดประสานเป็น “องคาพยพ” ทั้ง “(วง) ซิมโฟนี และ ปี่พาทย์”
  • Cocreation เมื่อ…“เพื่อน” เป็นแรงกระเพื่อม ช่วยเชื่อมสายสัมพันธ์  // อาหาร คือ สื่อกลางแห่งความผูกพัน สร้างสันติภาพ และภราดรภาพ ท่ามกลางสันทวไมตรีด้านอาหารและวัฒนธรรม (Gastrodiplomacy)
  • Inclusion เมื่อ…ถึงเวลาที่เศษฐกิจกำลังฟื้นตัว (K Shaped Economic Recovery) ได้เวลาดีที่ต้องพลิกฟื้นคืนชีพให้อุตสาหกรรมการท่องเที่ยว ส่งเสริมให้เกิดการพัฒนาเพิ่มมูลค่าระบบเกษตรและอาหารด้วยการท่องเที่ยวเชิงศิลปวิทยาการอาหาร (Gastronomy Tourism)

Key Content | ประเด็นนำเสนอ สังเคราะห์จากมุมมองกลุ่มธุรกิจการท่องเที่ยวและบริการเชิงศิลปวิทยาการอาหาร (Gastronomy Tourism)

  • Purpose First ปณิธานชัด (Purpose Built) “มุ่งมั่น ตั้งใจ” เข้าถึง ความสำคัญ ความจำเป็น และ ความเร่งด่วน (Sense of Urgency) ทุกส่วนพร้อม (จะ) ปฏิบัติ (All for One) เมื่อทีมต่าง “มองเห็น” และ “ฝัน” ในภาพเดียวกัน (Policy Design & Facilitation)
  • People First สร้างทีมประเทศไทย ใจต้องไปพร้อมกัน มุ่งออกแบบพัฒนานิเวศนวัตกรรมและวัฒนธรรมอาหารของประเทศ (National Food Ecosystem) ขยายผลกระทบ (Social Impact) สร้างแรงกระเพื่อมเพื่อการเปลี่ยนแปลง (Social Changes) บนโครงข่ายผู้ร่วมรับผลประโยชน์ แบ่งปันทรัพยาการอย่างเป็นธรรม
  • Planet First ย่างก้าวใหม่จะยิ่งใหญ่ได้อย่างไร…ถ้าไร้หัวใจความยั่งยืน พัฒนาธุรกิจเกื้อกูลสังคม เคารพ และ รับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อม // Sustainability Goes Mainstream
  • Customer First ลูกค้าหัวหาด (Beachhead Customer) คือใคร ฐานวัฒนธรรมร่วม (Common Culture) เริ่มต้นจากอาหารที่เขาเหล่านั้นคุ้นเคย บินไปพร้อมกับ “มหากระแส (Mega Trend)” แนวโน้มการบริโภคที่เปลี่ยนไป ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในกลุ่มชุมชนผู้บริโภค อาทิ ผู้บริโภคมืออาชีพ (Professional Consumer), กลุ่มผู้บริโภคอย่างแม่นยำ (Precision Consumer), กลุ่มผู้บริโภคอย่างมีสติ (Mindful Consumer) เป็นต้น
  • Digital First ภูมิทัศน์วัฒนธรรมอาหารในโลกเสมือน คือ “ชัยภูมิใหม่” ที่ต้องหมั่นดูแลเอาใจใส่ สอดส่อง และสืบสอบร่องรอยหลักฐานสภาพแวดล้อมทางดิจิตัล (Digital Footprint) // “อยากให้พึ่งดาต้ามากกว่าพึ่งพาโชคชะตาและฟ้าดิน”

Key Takeaways | ข้อเสนอแนะ

  • Sharing Common Culture อาหารเพิ่มมิตร แม้นในบางสังคม “อาหาร” ใช้เป็นเครื่องมือสื่อสารความหยามหยัน แยกชั้นวรรณะ แต่ในขณะเดียวกัน “อาหาร” ก็คือ จุดบรรจบทำให้ “เรา” ทุกคนเชื่อมมิตรภาพจากรสนิยมอาหารแห่งชาติพันธุ์นี้ร่วมกันได้ ::: อ่านต่อ “การพัฒนาจุดหมายปลายทางคุณค่าสูง: ปกิณกะการสร้างสรรค์และนำส่ง “คุณค่าไทย” ผ่านมุมมองศิลปวิทยาการอาหารบนฐานมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม (Developing High Value Destination: A Closer Look at Thai Food Heritage & Gastronomy)” คลิก
  • Designing Everyday Food เสพย์ความเป็นไทยในทุกวินาที ทำให้อาหารไทย ได้มีโอกาส “แบ่งปัน” ความสุข และสรรค์สร้างความทรงจำที่น่าจดจำได้ “ตลอดทั้งวัน” (Re)Design อาหารไทยให้เป็น “Everyday Food” ตอบโจทย์การใช้ชีวิตผู้คนตลอดเส้นทาง (Customer Journey) เข้าถึงสถานการณ์ชีวิต (Life Style & Life State) เช่น อาหารเสริมภูมิ (Immune Boosting Food) อาหารตามฤดูกาล (Seasonal Food) อาหารสุขใจ (Comfort Food) ข้าวแกง (Rice & Curry) อาหารแกล้มเหล้า (Drinking Food), อาหารเข้าสังคม (Social Food), อาหารตามงานเทศกาล (Festive Food) อาหารตามคติความเชื่อศาสนา และชาติพันธุ์ (Ethnic Food) เป็นต้น ::: อ่านต่อ A Practitioner’s Guide to Creative Food Design Technique” คลิก
  • Creating Memorable Experience สร้างประสบการณ์ที่ดีและน่าจดจำ Memorable Food Experience ด้วย 3Ss ได้แก่ เรื่องเล่า (Story) สิ่งเร้า (Senses) ความเย้ายวน (Sophistication) ::: อ่านต่อ The 7Ss of Service Excellence: Mastering the “Moments of Truth” สร้างบริการที่เลิศด้วยการส่งมอบประสบการณ์ที่น่าจดจำ (Memorable Experience)” คลิก
  • Fostering Future of Food ฟื้นฟูเศรษฐกิจภูมิภาค เริ่มต้นได้ด้วยการสร้างคลังอาหารที่ดีภายในภูมิภาค ยุคโลกหลังวิกฤต (post pandemic era) นับจากนี้ไปการตีความหมายใหม่ของการสร้างความมั่นคงของชาติ (National Security) จะต้องเปลี่ยนแปรเป็น ความมั่นคงทางอาหาร (Food Security) เข้ามาทดแทน เพราะอาหารสื่อสารถึงคุณภาพของเมือง ช่วยส่องสะท้อนคุณภาพชีวิต “กิน อยู่ ใช้” อาศัยต้นทุนของสิ่งแวดล้อม และทรัพยากรอันมั่งคั่งของผู้คนที่อยู่พื้นที่นั้นๆ นี่คือ โอกาสทองของประเทศที่พร้อมจะประกาศให้ทั้งโลกทราบว่า “เรา” คือ จุดหมายปลายทางแห่ง “คุณภาพ” (Quality Destination) ::: อ่านต่อ เล่าเรื่อง “นวัตกิน” ให้เป็น “นวัตกรรม” Thai Food Heritage & Gastronomy: Curating The Creative Collection of Cultural Delicacy คลิก

Key Challenges | สิ่งท้าทาย / สิ่งที่ควรก้าวข้าม “ผ่านไปด้วยกัน”

  • Cultural Literacy อาหารไทยควรก้าวข้ามมายาคติ “ความแท้ของอาหาร” ในมิติของการช่วงชิงความหมายสู่การเป็น “ผู้ครอบครอง (เพียงผู้เดียว)” เมื่ออยากเดินทางสู่เวทีธุรกิจอาหารโลก
  • Food Literacy ความฉลาดรู้ด้านอาหาร (และการใช้ชีวิต) อย่างน้อย “เรา” ควรหัดตั้งคำถามกับอาหารอยู่ตรงหน้าและสรรพสิ่งรายรอบจาน // Food & The Food System [ FOOD-FEED-FARM ] กินตาม(ฤดู)กาล กินให้หลากหลาย กินอย่างมีสติ กินด้วยความเคารพธรรมชาติ // “กินอย่างรู้ที่มา แล้วอาหารไทยจะมีที่ไป (อย่างวิถีที่ควรจะเป็น)”
  • Culinary Literacy ความรู้และทักษะด้านศิลปะการประกอบอาหาร ฐานรากสำคัญของการพัฒนาศิลปวิทยาการอาหารไท(ย) (Thai Gastronomy)

ชมบันทึกเทปกิจกรรมย้อนหลัง FIIS2021 10.11.2021 | 16:15-17:05 hrs WATCH THE REPLAY ((( คลิก )))

—————

Currated Project | ผลงานการออกแบบนิทรรศการและเทศกาลด้าน Food Heritage & Innovation ในงาน Chiang Mai Design Week ความร่วมมือ สำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจสร้างสรรค์ (องค์การมหาชน) เชียงใหม่ (CEA Chiang Mai) และ ศูนย์การศึกษาด้านการท่องเที่ยวเชิงศิลปวิทยาการอาหารนานาชาติ (iGTC) คณะพัฒนาการท่องเที่ยว มหาวิทยาลัยแม่โจ้

CMDW2021 by CEA x iGTC ::: ถอดรหัสรสชาติไท(ย) ในอนาคต // Decoding The Taste of Thai: Today for Tomorrow ::: ร่วมเป็นส่วนหนึ่งของการสืบค้นคุณค่า สืบสาน และ ส่งต่อวิถีอาหารไท(ย) สู่การสร้างสรรค์สังคมเพื่ออาหารและความยั่งยืน (Sustainable Gastronomy)

CMDW2020 by CEA x iGTC ::: กินดี (+ อยู่ดี Stay Safe มีสุข Stay Alive) // Eat Better Live Longer ::: เล่าเรื่อง “นวัตกิน” ให้เป็น “นวัตกรรม” // Food Heritage & Innovation: Curating The Creative Collection of Cultural Delicacy :::

—————

วิธีการศึกษาพอสังเขป: ศึกษาสำรวจเหตุการณ์เหนือเมฆ (Wild Card) หรือ ตัวแปรที่คาดไม่ถึง ประมวลได้จากจินตนาการหรือการคาดการณ์จากผู้เชี่ยวชาญ ควบคู่กับการประเมินสถานการณ์แวดล้อมอย่างรอบด้านผ่านการปริทัศน์เป็นระบบ (Systematic Review) มุ่งสังเคราะห์เนื้อหา (Textual Analysis) บริบท (Contextual Analysis) ตัวแบบ (Structural Analysis) ในกลุ่มธุรกิจการท่องเที่ยวเชิงศิลปวิทยาการอาหาร (Gastronomy Tourism)

เผยแพร่เมื่อ วันพุธที่ 10 พฤศจิกายน 2564 ในเวทีเสวนา หัวข้อ Delighting the Palate the Thai Way

โดย อนุวัต เชื้อเย็น, ผู้อำนวยการศูนย์การศึกษาด้านการท่องเที่ยวเชิงศิลปวิทยาการอาหารนานาชาติ (International Gastronomy Tourism Centre: iGTC)


2 thoughts on “Thai Food Heritage & Gastronomy – Ep3

Leave a comment

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.